Thiết bị đóng cắt là dụng cụ điện cực kỳ quan trọng trong hệ thống điện. Đặc biệt bảo vệ con người tránh những nguy cơ xảy ra như chập cháy điện gây nguy hiểm đến tính mạng. Vậy thiết bị đóng cắt là gì? Cần có kinh nghiệm gì để lựa chọn thiết bị đóng cắt an toàn? Cùng Bestray tham khảo thông qua bài viết dưới đây nhé.
1. Đôi nét về thiết bị đóng ngắt
Thiết bị đóng cắt là khí cụ điện có chức năng đóng ngắt dòng điện khi xảy ra các sự cố ngắn mạch hay quá tải, nhằm bảo vệ động cơ của các thiết bị điện được an toàn. Những sản phẩm trong thiết bị đóng cắt gồm: công tắc, cầu dao, bộ cầu chì chuyển mạch, cầu chì HRC, còn có bộ cách ly giảm tải và bộ ngắt mạch rò rỉ đất được lắp ráp một cách hợp lý để tạo thành thiết bị đóng cắt.
Thiết bị đóng cắt bảo vệ sự quá tải, ngắn mạch hay sụt áp mạch điện.
Các thiết bị đóng cắt có vai trò chính là vận chuyển, tạo và phá vỡ các dòng tải thông thường tương tự như một bộ chuyển mạch. Thiết bị đóng cắt còn đảm nhận việc ngắt dòng khi phát hiện các thiết bị cảm biến xảy ra sự cố điện. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng ứng dụng khác nhau trong cuộc sống mà thiết bị sẽ thực hiện chức năng tương ứng.
Các thiết bị đóng cắt hạ thế, máy ngắt không khí tự động và aptomat đều là những thiết bị điện có thể cắt mạch điện tự động lúc xảy ra vấn đề. Đối với các thiết bị đóng cắt điện hạ thế cao cấp, có thể đóng cắt dòng điện định mức lên tới 600A. Những hệ thống điện có điện áp định mức đến 330V một chiều và 660V xoay chiều hoặc đóng cắt với dòng điện định mức lên tới 300kA. Còn đối với những mạch điện ở chế độ bình thường thì đôi khi cũng sử dụng sản phẩm này để đóng cắt không thường xuyên.
2. Cấu tạo cơ bản của thiết bị đóng ngắt
Thiết bị đóng cắt có cấu tạo gồm: Bộ điện cực, cơ cấu đóng ngắt, hệ thống cách điện, hệ thống dẫn điện, bộ điều khiển,… Hiện nay, có các dòng thiết bị đóng cắt như: MCCB (cầu dao tự động dạng khối), MCB (cầu dao tự động dạng tép), RCBO (cầu dao chống rò, chống quá dòng), ACB (máy cắt không khí), VCB (máy cắt chân không), RCCB (cầu dao chống rò), ELCB (cầu dao chống rò thêm bộ cảm biến cho dòng rò).
Nếu nhìn theo góc độ nguyên tắc khi bảo vệ, RCCB và ELCB có khả năng đóng cắt và lấy điện hoàn toàn gần giống nhau và chỉ khác nhau ở tên gọi. RCBO thì có chức năng đóng cắt gần giống như là ELCB, bằng với RCCB kết hợp với MCCB (MCB).
3. Nguyên tắc hoạt động & tiêu chuẩn an toàn cần tuân thủ
Khi ở trạng thái bình thường sau đi đóng ngắt mạch điện, thiết bị đóng cắt được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng chung cụm tiếp điểm. Khi mạch điện quá tải hoặc ngắn mạch thì lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả các móc 3, móc 5 các tiếp điểm được mở ra và mạch điện bị ngắt.
Bên cạnh đó, khi sử dụng thiết bị đóng cắt cần tuân thủ theo các tiêu chuẩn an toàn sau: tiêu chuẩn IEC, tiêu chuẩn ANSI, tiêu chuẩn DIN, tiêu chuẩn UL.
4. Kinh nghiệm lựa chọn thiết bị đóng ngắt
Đối với các thiết bị đóng cắt như MCB và MCCB thì việc lựa chọn phải thỏa mãn điều kiện: IB < In < IZ và ISCB > ISC. Trong đó, IB là dòng điện tải lớn nhất; In là dòng điện định mức; IZ là dòng điện cho phép lớn nhất của dây dẫn điện; ISCB là dòng điện lớn nhất mà MCB, MCCB có thể cắt và ISC là dòng điện ngắn mạch. Đối với các thiết bị đóng cắt RCD, ELCB hoặc RCCB sẽ có chức năng ngắt mạch điện một cách tự động khi hiện tượng dòng rò xảy ra giữa dây qua và dây trung tính hoặc dây nối đất.
Khi chọn thiết bị đóng cắt, cụ thể là máy cắt hạ thế (CB) cần quan tâm các tiêu chí sau:
- Các đặc tính của lưới điện.
- Môi trường, nơi sử dụng: Nhiệt độ, khí hậu, lắp đặt trong tủ hoặc không.
- Các đặc tính về khả năng đóng, cắt dòng ngắn mạch.
- Các đặc điểm vận hành: Tính cắt có chọn lọc, các yêu cầu điều khiển từ xa và chỉ thị, các tiếp điểm phụ, các cuộn dây tác động phụ và liên lạc.
- Các quy định về lắp đặt.
- Các đặc tính tải. Ví dụ: Động cơ, đèn huỳnh quang,…
- Chọn dòng định mức theo nhiệt độ môi trường (thường là 30 độ C cho CB dân dụng và 40 độ C cho CB công nghiệp).
5. Lắp đặt, sử dụng, bảo dưỡng và bảo trì thiết bị đóng ngắt
Có 3 phương án lắp đặt thiết bị đóng cắt RCBO và MCB đảm bảo an toàn và phù hợp với hệ thống điện công trình:
- Phương án 1: Lắp đặt RCBO ít nhất cho các tải có nguy cơ rò điện cao như bình nóng-lạnh, ổ sạc,… Còn lại lắp đặt MCB.
- Phương án 2: Lắp đặt RCBO ở các khu vực tải có nhiều thiết bị với độ tiếp xúc thường xuyên như nhà bếp, phòng ngủ, bàn làm việc,… Và lắp MCB tại các tải điện ít tiếp xúc hơn như hệ thống đèn trần, điều hoà,…
- Phương án 3: Lắp đặt RCBO cho toàn bộ tải điện trong nhà để đảm bảo an toàn tuyệt đối về điện.
Thiết bị đóng cắt CB cần phải được ngắt với trị số của dòng điện ngắn mạch lớn, có thể là từ vài chục KA. Sau khi cho ngắt dòng điện ngắn mạch, CB phải làm việc tốt ở trị số dòng điện định mức. Chế độ làm việc ở định mức trên CB là chế độ làm việc dài hạn, trị số cho dòng điện định mức chạy lâu tùy ý. Mặt khác, mạch dòng điện trên CB cần phải chịu được dòng điện lớn lúc các tiếp điểm đã đóng hay chỉ đang đóng.
Để nâng cao về tính ổn định trên các thiết bị điện và hạn chế xảy ra sự phá hoại do dòng điện ngắn mạch gây ra, thiết bị đóng cắt CB sẽ phải có thời gian cắt bé. Muốn được như vậy thì cần phải kết hợp cả thao tác cơ học cùng với thiết bị dập hồ quang bên trong CB.
6. Tóm lược
Qua bài viết trên, có thể thấy rằng thiết bị đóng cắt là một phần quan trọng trong cuộc sống. Đây là một thiết bị điện dùng để chuyển đổi cũng như điều khiển, bảo vệ mạch điện và các thiết bị điện khác luôn ở trạng thái ổn định. Ngoài ra, nó còn giúp các thiết bị điện luôn đảm bảo an toàn, tránh được các sự cố điện đáng tiếc có thể xảy ra.
Với tiêu chí quan trọng nhất trong thi công là đảm bảo an toàn cho con người trong quá trình lắp đặt và sử dụng. Bạn có thể tham khảo một số thiết bị của Bestray như thang cáp, khay cáp, máng lưới… Đây là những thiết bị được lựa chọn để sử dụng tại các công trình, nhà máy, chung cư bởi đảm bảo các tiêu chí an toàn và tiết kiệm.
Với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, tư vấn và cung cấp các thiết bị điện. Bestray cam kết luôn mang đến những sản phẩm đạt chất lượng tốt nhất với giá thành hợp lý và đảm bảo uy tín nên bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi lựa chọn sản phẩm của chúng tôi. Nếu có bất cứ thắc mắc về thang cáp, máng cáp,… bạn có thể liên hệ với Bestray ngay để được tư vấn hoặc xem thêm các bài viết khác của chúng tôi.
——————————————————————————————
Công Ty Cổ Phần Bestray – Chuyên Sản Xuất Thang Máng Cáp (Cable Tray, Cable Trunking)
- Địa chỉ: 180/7b, ấp Tân Thới 3, xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn, TPHCM
- Điện Thoại: (028) 3713 3076 – 078 453 1668 – 0909 089 678
- E-mail: sales@bestray
